boris pisze:No cóż, być może ten "zmasowany atak" jest jakąś rekompensatą za prawie całkowitą nieobecność ideii wolnościowych w mediach.
Nom. Jest taką rekompensatą, że jak przeglądam internet bardziej mnie oczy i głowa bolą, niż gdy oglądam telewizję. Ale, w sumie, ja nikomu nie zabraniam głoszenia swoich poglądów. Wyzywanie od komunistycznych złodziejów wpuszczam tak naprawdę uchem prawym, a wydalam lewym.
boris pisze:wykożystujący
Ale byka klepłeś.
boris pisze:Co jednak, jeżeli te idee rzeczywiście są prawdziwe?
No właśnie. Dochodzimy tu do sedna problemu. Co to znaczy, że idee wolnorynkowe są
prawdziwe? Zgodzę się, że na płaszczyźnie ekonomicznej są poglądami najlepiej wyliczonymi i (nie do końca jeszcze w swojej ekstremalnej formie) sprawdzonymi. Ale na płaszczyźnie etycznej czy też na gruncie filozofii polityki, są po prostu poglądami jednymi z wielu, w dodatku są poglądami, które - jeśli tylko powołują się na prawdę, prawdziwą wolność itd. - kompromitują się przez sam sposób uzasadniania. Rozumiem, że "idea prawdziwa" tym wypadku, to taka, która dysponuje metodą poznawczą pozwalającą odkryć i opisać naturę ludzką i przynajmniej w mniej więcej doskonały sposób ułożyć stosunki społeczne, tak aby w sposób jak najlepszy odpowiadały dobru jednostki czy ogółu (bo to się nie musi wykluczać). Oczywiście, idea wolnorynkowa proponuje pewną koncepcję dobra indywidualnego i ogólnego, ale na gruncie etyki nie ma żadnych podstaw, aby traktować ją jako w jakikolwiek sposób wyróżnioną czy lepszą od innych, a już na pewno nie jako bardziej prawdziwą, bo w jaki sposób jesteś w stanie tę wyższą prawdziwość określić? Pozwolisz, że odwołam się do kilku ciekawych fragmentów, które specjalnie wyszukałem dzisiaj.
Wartości ścierają się ze sobą i pełny zakres wartości jest zbyt szeroki, by mógł się zmieścić w jednym świecie społecznym; nie tylko są one nie do pogodzenia ze sobą nawzajem, nakładając konfliktowe wymagania na instytucje, lecz także nie istnieje żadna rodzina praktycznie możliwych instytucji, która stwarzałaby wystarczającą przestrzeń dla nich wszystkich. To, że nie ma świata społecznego bez strat, wynika z natury wartości i świata, i tragedia ludzka po większej części jest tego odbiciem. (…) Podstawowy błąd polega na myśleniu, że ponieważ wartości są obiektywne, a więc są naprawdę wartościami, to muszą się dać ze sobą pogodzić. W dziedzinie wartości w przeciwieństwie do faktów, nie wszystkie prawdy mogą się mieścić w jednym społecznym świecie.
____________________
J. Rawls, Liberalizm polityczny, Warszawa 1998, s. 274 – 275.
(…) im człowiek silniej drąży dylemat, tym bardziej naglące stają się racje obu stron. Jednakże nadal jest pewna różnica, którą ująć można tak jakoś: podczas gdy w przypadku przekonań w dążeniu do wyklarowania sytuacji chodzi mi zarówno o odkrycie przekonania trafnego (którekolwiek nim jest), jak i o uwolnienie się od przekonania fałszywego (którekolwiek nim jest), to w przypadku przeświadczeń moralnych nie dążę w ten sposób do ustalenia przeświadczenia trafnego i odrzucenia tego drugiego. (…) A przyjąwszy, że wszystko jest, jak jest, nie myślę w kategoriach wyrugowania błędu. Jeśli w ogóle myślę konstruktywnie, to w kategoriach działania w najlepszej intencji, a taki stan ducha uznaje istnienie obu tych powinności
____________________
B. Wiliams, Spójność etyczna, [w:] Ile wolności powinna mieć wola? I inne eseje z filozofii moralnej, Warszawa 1999., s. 97.
Na przypadek moralny narzuca się strukturę odpowiednią w przypadku konfliktu przekonań: strukturę, zgodnie z którą konflikt ma charakter czysto przygodny, a rozwiązanie uwalnia człowieka od błędnego zapatrywania, które przez chwilę gmatwało sytuację. Takie podejście musi być wrośnięte w czysto poznawcze ujecie sprawy, jako, że wówczas jest to kwestia tego, które z niezgodnych stwierdzeń powinności jest prawdziwe; a skoro nie mogą one być zarazem prawdziwe, to trafny wybór jednego z nich musi być tym samym, co uwolnienie się od błędu w stosunku do drugiego – co, jeśli w ogóle budzi odzew emocjonalny, to w postaci takich uczuć jak ulga (bo uniknęło się błędu), zadowolenie z siebie (bo znalazło się prawdziwą odpowiedź) albo być może niezadowolenie z siebie (bo było się tak blisko pomyłki).
_____________________
B. Wiliams, Spójność etyczna, [w:] op.cit, Warszawa 1999., s. 101.
Można sobie wyobrazić zarówno apodyktyczny racjonalizm, jak i apodyktyczny irracjonalizm. Dyktatura, zrodzona bezpośrednio z pewnego siebie absolutnego racjonalizmu, ma w historii imponującą tradycję, na którą składa się oświeceniowa dyktatura wychowania, filozofia jakobinizmu, tyrania rozumu, ideał formalnej jedności wyrosła z racjonalizmu i klasycyzmu.
_____________________
S. Wróbel, Władza i rozum. Stadia rozwojowe krytycznej teorii społecznej, Poznań 2002, s. 278.
Idea, iż posługiwanie się rozumem prowadzi do porozumienia jest co najmniej równie stara jak Sokrates Platona. (…) Filozofia moralna od zarania była walką mającą na celu wyegzorcyzmowanie konfliktu z życia etycznego. To samo można powiedzieć o myśli politycznej. Europejska filozofia polityczna została głęboko naznaczona niechęcią do konfliktu, który ukształtował grecką etykę. W mieście, tak jak i w duszy, ideałem była harmonia. Większość myślicieli (…) przejęła sokratejską, chrześcijańską i oświeceniową wiarę w harmonię wartości.
_____________________
J. Gray, Dwie twarze liberalizmu, Warszawa 2001., s. 10 i 12.
Jest takie przeświadczenie, które w stopniu większym niż jakiekolwiek inne ponosi odpowiedzialność za rzeź jednostek na ołtarzach wielkich historycznych ideałów – sprawiedliwości, postępu, szczęścia przyszłych pokoleń, świętego posłannictwa, wyzwolenia narodu, rasy czy klasy, a nawet samej wolności, która domaga się poświęcenia jednostek w imię wolności społeczeństwa. Jest to mianowicie przekonanie, że w przeszłości lub przyszłości, w boskim objawieniu albo umyśle filozofa, w odkryciach historycznych lub naukowych, a może w sercu prostego i nie zepsutego, dobrego człowieka kryje się ostateczne rozwiązanie.
_____________________
I. Berlin, Dwie koncepcje wolności, [w:] Cztery eseje o wolności, Poznań 2000, s. 233.
Forma życia jest najpełniejsza, jeśli w normalnych warunkach osoba, której życie takim właśnie jest, nie może go ulepszyć ani dzięki dodatkowym cnotom, ani dzięki zwiększeniu zakresu posiadania jakiejś cnoty, nie poświęcając przy tym innej swojej cnoty i nie zawężając zakresu, w jakim jest ona w jego życiu obecna. Przekonanie o pluralizmie wartości jest przekonaniem, iż istnieje szereg najpełniejszych form życia.
_____________________
Raz, Morality of Freedom, Clarendon Press, Oxford 1986, s. 352., [cyt..za:] J. Gray, Dwie twarze liberalizmu, op.cit., s. 69.
1. Nie ma takich obiegowych wartości, w kategoriach których można rozwiązywać każdy konflikt wartości.
2. Nie jest prawdą, że w przypadku każdego konfliktu wartości istnieje jakaś wartość, niezależna od każdej z wartości pozostających ze sobą w konflikcie, do której można się odwołać w celu rozwiązania tego konfliktu.
3. Nie jest prawdą, że w przypadku każdego konfliktu wartości istnieje jakaś wartość (zależna bądź nie), do której można się odwołać w celu racjonalnego rozwiązania tego konfliktu.
4. Nigdy żadnego konfliktu wartości nie można rozwiązać racjonalnie
___________________
B. Williams, Konflikt wartości, op.cit., s. 122.
Odkrycie pluralizmu wartości w etyce nie oznacza oczywiście pełnego relatywizmu i nie eliminuje możliwości wypowiadania się na temat innych układów wartości, nie eliminuje dyskusji. Pamiętam boris, jak kiedyś napisałeś, że relatywizm moralny nie jest dobry, a ja Ci odparłem, że absolutyzm jest równie albo bardziej zły. Filozofia jednak jest wobec tego faktu troszeczkę bezradna. Pluraliści etyczni odwołują się do psychologii i umiejętności rozumienia jednego człowieka przez drugiego na czysto ludzkiej płaszczyźnie. W tym ujęciu czymś niefajnym jest na przykład torturowanie, ograniczanie wolności obywatelskich czy wycinanie łechtaczki. Możemy się rozumieć dyskutować, a nawet walczyć ze sobą o ideały, ponieważ jesteśmy ulepieni z tej samej gliny i mamy przynajmniej mniej więcej rozeznanie w tym co dobre, a co złe. Relatywiści w rodzaju R. Rorty'ego również nie opowiadają się po stronie eliminacji dialogu pomiędzy systemami wartości. Wymyslili równie niefilozoficzną (ale i tak chwała im za to, bo nie powołali się na Prawdę), ale jak najbardziej pragmatyczna zasadę odwoływania się do "lekcji dobrego przykładu", co w praktyce oznacza mniej więcej krzyczenie do innych: patrzcie jakie mamy instytucje, jak funkcjonujemy, jak jesteśmy wolni i szczęśliwi. Myślę, że w wielu wypadkach to nie wystarcza.
Ale - bo czuję że zaczynam ględzić do rzeczy - mam nadzieję, że swoim dotychczasowym uczestnictwem w tym temacie udało mi się dowieść, że zwolennicy wolnego rynku wcale nie mają monopolu na wolność (a jedynie jej, niemożliwą do przeoczenia, wersję) oraz z całą pewnością nie mają monopolu na liberalizm i tym, co proponują jest w istocie lepszy system gospodarowania, a nie wolność. Istnieją różne wersje liberalizmu, także wersje liberalizmu otwarcie antykapitalistycznego. Niedowiarków odsyłam choćby do tekstu A. Ryana "Liberalizm" w "Przewodniku po współczesnej filozofii politycznej" pod. red. Roberta E. Goodina o Filipa Pettita.
boris pisze:Nauka Jezusa jest ekstremalnie trudna do zrozumienia.
Znam, bo gdy byłem małym berbeciem, kazano mi ją poznawać... ale nie wiem na ile dobrze. Że Jezus był socjalistą? To masz na myśli? Może rozwiń myśl.
boris pisze:Jeżeli jednak założysz choć teoretycznie, że esencją zniewolenia jest subiektywność podmiotu, to poznanie prawdy przez rozpoznanie tego złudzenia powinieneś rozpoznać jako Wolność, choćby na zasadzie kontrastu "ja" = zniewolenie; wolność = wolność od "ja".
Arystoteles mówił coś innego, a mianowicie, że pozbawionego podmiotowości podmiotu czyli nie decydującego o sobie nie można pozbawić wolności, bo od samego początku jest bezwolny. W podobnym duchu, jak Ty zdaje się pisał Foucault demaskując wszystkie chytre sztuczki otaczającej i wszechobecnej wiedzo-władzy, ale na tym kończyły się jego w tym zakresie, jakże wielkie, zasługi dla filozofii, gdyż nie określił on ścieżek prowadzących do wolności. Nie rozumiem co masz na myśli pisząc, że dystans od samego siebie miałby prowadzić mnie do wolności. Komunitarianie powiedzieliby, że realizując wartości wspólnoty, realizujesz siebie i tym samym zyskujesz wolność. To masz na myśli?
W istocie, Internet jest dość specyficznym forum dyskusji, na którym nie godząc się na prawdę objawioną przez JKM bardzo łatwo zostać złodziejem. 
Zdecydowanie trzymam stronę NP w tym przypadku.